Kalın Bağırsak (Kolon) Kanseri Nedir?
Kalın bağırsak ya da kolon kanseri, en sık görülen kanserlerden biridir. Hem kadın hem de erkeklerde görülür. Özellikle 50 yaş üstündeki kişilerde görülme sıklığı artmaktadır.
Kolon kanseri, sindirim sisteminin son kısmını oluşturan ve kalın bağırsak adı verilen bölümden köken alır. Yaklaşık 1,5 metre uzunluğunda olan kalın bağırsak, karnın sağ alt tarafında, kör bağırsakla (çekum) başlar makatta (anüs) sona erer. Kolon kanseri, kalın bağırsağın iç yüzeyini örten hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkar.
Bağırsak Kanseri Neden Olur?
Kalın bağırsak kanseri için risk faktörleri şunlardır.
Yaşlanma: Hastalık daha çok 50 yaş üstündeki kadın ve erkeklerde görülür.
Ailevi Yatkınlık: Ailesinde kolon kanseri olan kişilerin normal kişilere göre kolon kanserine yakalanma riski daha fazladır. Bu yüzden ailesinde kolon kanseri olanların, belli bir yaştan sora düzenli olarak kolonoskopi yaptırması gerekir. Ailesinde kolon kanseri olmayan kişilerin de, 50 yaşından itibaren her 5 yılda bir kolonoskopi yaptırmaları gerekir.
Bağırsak Polipleri: Kalın bağırsağın içini döşeyen tabakanın, bağırsak kanalına doğru büyüyerek çıkıntı yapmasına polip denir. Genellikle iyi huylu olan polipler, zamanla kansere dönüşebilmektedir. Bu yüzden poliplerin alınması gerekir.
Genetik Bozukluklar: Bazı genlerdeki (HNPCC geni) değişmeler, kolon kanserine yakalanma ihtimalini artırmaktadır.
İltihabi Bağırsak Hastalıkları: Crohn ve ülseratif kolit inflamatuvar bağırsak hastalıkları, kolon kanserleri gelişme riskini artırmaktadır.
Sağlıksız Beslenme: Lif yönünden fakir gıdalarla beslenme, aşırı yağlı yiyecekler tüketmek, şişmanlık, kırmızı et ağırlıklı beslenme sigara ve alkol tüketimi kolon kanseri riskini artırır.
Şeker Hastalığı
Aşırı Şişmanlık
Hareketsiz Yaşam Tarzı
Bağırsak Kanseri Belirtileri Nelerdir?
Kolon kanseri, genellikle geçmeyen ishal ya da kabızlık gibi dışkılama alışkanlıklarında değişiklik şekilde kendini gösterir. Ayrıca dışkıda incelme, kanlı dışkı, makattan kan gelmesi ve dışkıda yumurta akına benzer sıvı olması kalın bağırsak kanserinin belirtilerindendir.
Bağırsaktaki kanserin daha da ilerlemesiyle birlikte; karında şişlik, şişkinlik, kitle ve ağrı gibi belirtiler ortaya çıkar. Dışkılama yaparken zorlanma ve ağrı görülür. Kanamaya bağlı ortaya çıkan kansızlık, halsizlik, yorgunluk ve kilo kaybı da kolon kanseri ile ilgili bulgulardır.
Kolon Kanseri Tanısı Nasıl Konulur?
Genellikle kolon kanseri hastaları, dışkının tam boşalmaması hissi, dışkıda kan, karın ağrısı, gaz ve kramplar, ishal veya kabızlık gibi şikayetler ile doktora başvurur. Günümüzde kolon kanserinin tanısında sıklıkla kolonoskopi kullanılır. Kolonoskopi ile bağırsak kanserinin erken dönemde saptanması mümkündür. Ayrıca kolonoskopi sırasında, kansere dönüşme riski olan polipler de alınabilmektedir. Kesin tanı için, kolonoskopi ile şüpheli dokudan parça alınıp, patolojik inceleme gereklidir.
Kolon kanserinin tanısında dışkıda kan aranması, kolon grafisi ve bilgisayarlı tomografi gibi yöntemler de kullanılabilir.
Kolon Kanseri Tedavisi Nasıldır?
Kolon kanseri tanısı konan bir hastada, öncelikle hastalığın evrelemesi yani yaygınlık derecesi tespit edilir. Başka organlara sıçrama olup olmadığı anlaşılmaya çalışılır. Eğer hastalık başka organlara sıçramamışsa (metastaz yapmamışsa), kanserin bulunduğu bağırsak kısmı çıkartılır. Ameliyat açık ya da kapalı (laparoskopik) yöntemlerle yapılabilir.
Hastalığın başka organlara yayıldığı durumlarda ise kemoterapi tedavisi uygulanmaktadır.
Kolon Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?
Kolon kanserinden korunmak için şunlara dikkat edilmelidir;
Lifli besinler tüketilmelidir
Kalsiyum ve D vitamini alınmalı
Fazla kilolardan kurtulmalı
Düzenli spor ve egzersiz yapılmalı
50 yaşından itibaren her 5 yılda bir düzenli olarak kolonoskopi yaptırılmalıdır.